برنامه مدیریت تغییر اقلیم کشور
نقد رئیس مرکز تحقیقات تغییر اقلیم و سلامت بر «برنامه مدیریت تغییر اقلیم کشور»
دکتر عباس استاد تقی‌زاده، رئیس مرکز تحقیقات تغییر اقلیم و سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران، در یادداشتی تخصصی به نقد و بررسی مفاد «برنامه مدیریت تغییر اقلیم کشور» پرداخت که در جلسه ۲۰ مهرماه ۱۴۰۴ به تصویب هیأت وزیران رسیده و در تاریخ ۲۸ مهرماه همان سال توسط معاون اول رئیس‌جمهور به کلیه دستگاه‌ها ابلاغ شده است.
در بخشی از این برنامه، محور دوم با عنوان «تقویت سازگاری و کاهش آسیب‌های ناشی از تغییر اقلیم»، به موضوع تقویت بخش بهداشت کشور در مواجهه با اثرات تغییر اقلیم اختصاص دارد. دکتر استاد تقی‌زاده در تحلیل خود یادآور شد که راهبرد سوم از این محور، بر اساس بند «ح» ماده ۷۰ قانون برنامه هفتم توسعه تدوین شده است؛ بندی که دولت را مکلف می‌سازد برای پیشگیری، کاهش آسیب، افزایش تاب‌آوری و تأمین منابع پایدار در برابر حوادث و بلایا، اقدامات اجرایی مناسبی طراحی و اجرا کند.
وی توضیح داد که بند مذکور شامل دو بخش است: نخست، تدوین اقدامات اجرایی برای مقابله با حوادث و بلایا، و دوم، ایمن‌سازی و مقاوم‌سازی زیرساخت‌های حوزه سلامت در برابر خطراتی نظیر زلزله و آتش‌سوزی. دکتر استاد تقی‌زاده تأکید کرد که از آنجا که برنامه مدیریت تغییر اقلیم ارتباطی با مباحث لرزه‌ای و آتش‌سوزی ندارد، انتظار می‌رود تمرکز آن بر بخش نخست بند یادشده باشد.
با این حال، وی در نقد خود خاطرنشان کرده است که اقدامات پیش‌بینی‌شده در این برنامه، تنها در سه بند خلاصه شده‌اند:
-
شناسایی، ارزیابی و پایش مناطق و جمعیت‌های آسیب‌پذیر در برابر تغییر اقلیم؛
-
تدوین اقدامات اجرایی و تقویت ظرفیت نظام سلامت برای پاسخ به اثرات تغییر اقلیم؛
-
مدیریت خطرات محیطی و شغلی تهدیدکننده سلامت در اثر تغییر اقلیم (شامل آب، هوا، خاک، مواد غذایی، ناقلین و غیره).
به گفته رئیس مرکز تحقیقات تغییر اقلیم و سلامت، این بخش از برنامه پرسش‌ها و ابهاماتی را برمی‌انگیزد، از جمله:
-
نوآوری یا تمایز اصلی این برنامه نسبت به اسناد پیشین چیست؟
-
چرا در بند دوم مجدداً به «تدوین اقدامات اجرایی مناسب» اشاره شده است؟
-
آیا بند سوم (مدیریت ریسک) تکرار همان مفاد بند اول ماده ۷۰ قانون برنامه هفتم نیست؟
-
آیا اجرای این سه اقدام محدود می‌تواند به سازگاری واقعی نظام سلامت با تغییر اقلیم منجر شود؟
-
شاخص‌های کمی و کیفی ارزیابی تحقق این اهداف کدام‌اند، در حالی‌که بسیاری از اقدامات ذکرشده پیش‌تر نیز در حال اجرا بوده‌اند؟
دکتر استاد تقی‌زاده در پایان اظهار داشت:
«با توجه به اهمیت موضوع و نقش محوری نظام سلامت در پاسخ به اثرات تغییر اقلیم، انتظار می‌رفت شاهد تدوین و ابلاغ برنامه‌ای جامع، عملیاتی و مبتنی بر شاخص‌های دقیق ارزیابی باشیم، نه صرفاً تأکید مجدد بر تدوین اقدامات مناسب که پیش‌تر نیز در قانون برنامه هفتم توسعه ذکر شده بود.»
ارسال نظر