پنجاه و هشتمین نشست تغییر اقلیم با عنوان «تغییر اقلیم و سلامت روان؛ مخاطرات اقلیمی چه اثراتی بر سلامت روان جامعه می‌گذارند؟» روز دوشنبه 17 آذر ماه 1404 با سخنرانی سرکار خانم آرزو داوری نیا برگزار شد. 

خلاصه ای از سخنرانی سرکار خانم داوری نیا در ادامه ارائه می شود: 

«این سخنرانی نتیجه یک مطالعه مرور نظام‌مند، ما یک جستجوی جامع در پایگاه‌های علمی معتبر شامل Scopus، PubMed، Web of Science و Google Scholar                انجام دادیم و بیش از ۲۵ هزار سند علمی مرتبط با پیامدهای روان‌شناختی پدیده‌های ناشی از تغییرات اقلیمی را شناسایی کردیم. پس از غربالگری دقیق و ارزیابی کیفیت،          تنها ۲۲ مطالعه معیارهای لازم را برای تحلیل نهایی داشتند و این نشان می‌دهد که با وجود افزایش بحران‌های اقلیمی در جهان، همچنان تعداد پژوهش‌های اختصاصی در          حوزه سلامت روان بسیار محدود است. یافته‌های ما نشان داد که اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شایع‌ترین پیامد روانی گزارش‌شده در میان جوامعی است که با              حوادث و تنش‌های ناشی از تغییر اقلیم مواجه بوده‌اند. با این حال هنوز کمتر از ۶۰ درصد این پژوهش‌ها، PTSD را به‌عنوان پیامد اصلی هدف قرار داده‌اند و بسیاری از               اثرات روانی دیگر از جمله اضطراب، افسردگی و پیامدهای رفتاری مرتبط، کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته‌اند. ما دریافتیم که روند انتشار مطالعات در سال‌های اخیر،              به‌ویژه بین ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۴ رو به افزایش است و این افزایش بیانگر این واقعیت است که جامعه علمی به‌تدریج به اهمیت سلامت روان در بحران‌های اقلیمی پی برده و به            پیشبرد دانش در این حوزه کمک می‌کند. علاوه بر این، نتایج برخی مطالعات واردشده در بررسی ما، به نقش سازوکارهای فیزیولوژیک و بیولوژیک از جمله فعال‌سازی                  غیرطبیعی محور HPA اشاره داشته‌اند؛ سازوکاری که با پاسخ بدن به استرس‌های طولانی‌مدت مرتبط بوده و می‌تواند زمینه‌ساز پیامدهای پایدار روانی شود. این شواهد                نشان می‌دهد که آثار تغییر اقلیم تنها در سطح تجربه‌های اجتماعی و محیطی نیست، بلکه زیست‌بدن انسان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد و همین موضوع ضرورت تقویت          پژوهش‌های بین‌رشته‌ای را دوچندان می‌کند. در مجموع، پیام آشکار یافته‌های ما این است که سلامت روان باید به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از مدیریت بحران‌های اقلیمی          و برنامه‌های سازگاری با این پدیده جهانی در نظر گرفته شود. جوامعی که با سیل، طوفان، امواج گرما و سایر پیامدهای اقلیمی مواجه‌اند، نه‌تنها زیرساخت‌های فیزیکی خود          را از دست می‌دهند، بلکه امنیت روانی و احساس آینده‌نگری آنان نیز به‌شدت آسیب می‌بیند. بنابراین، توسعه مداخلات حمایتی فوری، سیاست‌گذاری مبتنی بر شواهد،              افزایش تاب‌آوری روانی و همچنین غربالگری و مراقبت هدفمند از گروه‌های آسیب‌پذیر، ضرورت‌هایی هستند که باید در دستور کار نظام سلامت قرار گیرند. من تأکید                  می‌کنم که برای مواجهه مؤثر با بحران اقلیم، توجه به سلامت روان باید همان‌قدر مهم شمرده شود که برنامه‌ریزی‌های زیست‌محیطی و مدیریت بلایای فیزیکی.»

این نشست به همت مرکز تحقیقات تغییر اقلیم و سلامت (پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران) در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار گردید. 

این جلسه با حضور بیش از 60 نفر از اساتید، پژوهشگران، دانشجویان و علاقمندان حوزه تغییر اقلیم انجام شد، در انتهای جلسه نیز به پرسش و پاسخ سوالات شرکت کنندگان پرداختند. جهت دسترسی به فیلم ضبط شده نشست می توانید روی لینک زیر کلیک بفرمایید.

فایل پاورپوینت سخنرانی

مشاهده فیلم نشست در آپارات