تاثیر تغییر اقلیم بر نابودی صخره های مرجانی و تاثیرات آن بر ماهیگیری
تغییر اقلیم بر نابودی صخره های مرجانی و ماهیگیری چه تاثیری دارد؟
در این مقاله،تاثیر تغییر اقلیم بر نابودی صخره های مرجانی و ماهیگیری از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مقدمه
در قلب اقیانوس‌ها، یکی از پیچیده‌ترین و ارزشمندترین اکوسیستمهای سیاره ما در حال تغییر است. صخره‌های مرجانی که زمانی به عنوان "جنگل‌های بارانی دریاها" شناخته می‌شدند، از غنی ترین و متنوع ترین اکوسیستمهای دریایی هستند که نه تنها زیستگاه هزاران گونه آبزی محسوب میشوند، بلکه نقش حیاتی در حفظ تعادل زیستی اقیانوس ها ایفا میکنند. این اکوسیستمهای ارزشمند، علاوه بر حمایت از تنوع زیستی، برای جوامع انسانی نیز اهمیت اقتصادی و اجتماعی فراوانی دارند؛ به ویژه برای صنعت ماهیگیری که منبع درآمد و تأمین غذا برای میلیونها نفر در سراسر جهان است.داده‌های علمی نشان می‌دهد که این شهرهای زیرآبی که میزبان حدود یک‌چهارم از تمام گونه‌های دریایی هستند؛ با سرعت نگران‌کننده‌ای در حال کاهش هستند. تغییرات اقلیمی در دهه های اخیر به یکی از بزرگترین تهدیدات برای صخره های مرجانی تبدیل شده است. پدیده هایی مانند افزایش دمای آب دریاها، اسیدی شدن اقیانوس ها، و تشدید طوفان ها، حیات مرجان ها را با خطر نابودی مواجه کرده اند. ازبین رفتن این اکوسیستمها نه تنها بر تنوع زیستی دریاها تأثیر منفی میگذارد، بلکه پیامدهای گستردهای برای صنعت ماهیگیری و معیشت جوامع وابسته به آن دارد. صنعت ماهیگیری، به‌ویژه در مناطق ساحلی و جزیره‌ای، اولین قربانی این تحولات است.
در این پژوهش، به بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر نابودی صخره های مرجانی و پیامدهای آن بر ماهیگیری میپردازیم و راهکارهای علمی و مدیریتی برای کاهش این روند و حفظ این گنجینه‌های دریایی را ارائه خواهیم داد.
- افزایش دمای آب و سفیدشدگی مرجان‌ها
مرجان‌ها در همزیستی با جلبک‌های فتوسنتزکننده‌ای به نامزوگزانتلازندگی میکنند. این جلبک‌ها بیش از ۹۰٪ از انرژی مورد نیاز مرجان‌ها را تأمین کرده و رنگ‌های زیبا و مشخص آن‌ها را نیز ایجاد میکنند. با این حال، افزایش حتی ۱ تا ۲ درجه در دمای آب، مرجان‌ها را دچار استرس گرمایی کرده در واکنش به این استرس، جلبک‌های زوگزانتلا شروع به تولید مواد سمی میکنند. مرجان‌ها برای محافظت از خود، این جلبک‌ها را از بافتشان بیرون می‌ریزند که موجب دفع زوگزانتلا میشود؛ فرآیندی که به پدیده سفیدشدگی مرجان‌ها (Coral Bleaching) می‌انجامد.
در صورت تداوم شرایط استرس‌زا، مرجان‌ها به دلیل فقدان منابع انرژی، تضعیف شده و در برابر بیماری‌ها آسیب‌پذیر می‌گردند. در نهایت، این امر می‌تواند منجر به مرگ آن‌ها شود. تکرار مکرر سفیدشدگی، ناشی از روند گرم شدن جهانی، فرصت ترمیم و بازسازی را از این اکوسیستمها سلب کرده و آن‌ها را از ایفای نقش به‌عنوان زیستگاه هزاران گونه دریایی بازمی‌دارد.
- اسیدی شدن اقیانوس‌ها و اختلال در عملکرد زیستی مرجان‌ها
- کاهش pH و تأثیر بر اسکلت‌سازی مرجان‌ها
با افزایش انتشار گاز دی‌اکسیدکربن (CO₂) در جو، بخشی از این گاز توسط اقیانوس‌ها جذب میشود. این جذب باعث کاهش pH آب دریا میشود؛ فرآیندی که به آن اسیدی شدن اقیانوس‌ها گفته میشود.
مرجان‌ها برای ساختن اسکلت‌های آهکی خود به کربنات کلسیم نیاز دارند. اما در محیط اسیدی، دسترسی به این ماده کاهش می‌یابد و مرجان‌ها نمی‌توانند اسکلت محکم و سالمی بسازند، که در نهایت آن‌ها را شکننده و آسیب‌پذیر می‌کند.
- تغییر در الگوهای جریان‌های اقیانوسی
جریان‌های اقیانوسی مسئول توزیع مواد مغذی، اکسیژن و لاروهای مرجانی هستند. تغییر در این الگوها، که در نتیجه گرمایش جهانی رخ می‌دهد، می‌تواند پراکندگی طبیعی مرجان‌ها و تغذیه آن‌ها را مختل کند.
- کاهش توان تولید مثلی مرجان‌ها
مرجان‌ها برای زادآوری موفق نیازمند شرایط پایدار محیطی‌اند. افزایش اسیدیته، نوسانات دمایی و اختلال در جریان‌های آبی، فرآیند تولیدمثل مرجان‌ها را تضعیف کرده و ظرفیت بازسازی طبیعی صخره‌ها را کاهش می‌دهد.
- تأثیرات فیزیکی ناشی از تشدید طوفان‌ها
گرمایش اقلیم موجب افزایش شدت و فرکانس طوفان‌های دریایی میشود. امواج قدرتمند حاصل از این طوفان‌ها صخره‌های مرجانی را تخریب میکنند، که پیامد آن از بین رفتن زیستگاه‌های آبزیان، کاهش پناهگاه‌های طبیعی و برهم‌خوردن تعادل اکولوژیکی در مناطق ساحلی است.
- پیامدهای نابودی صخره‌های مرجانی بر صنعت ماهیگیری
- کاهش تنوع زیستی و ذخایر شیلاتی
صخره‌های مرجانی زیستگاه و محل تخم‌ریزی هزاران گونه ماهی هستند. نابودی آن‌ها منجر به کاهش تنوع زیستی،کوچ یا انقراض گونه‌ها و اختلال در زنجیره غذایی می‌گردد که یکی از پیامد های ان بی ثباتی در الگوهای صید است
- تضعیف پایه‌های معیشتی جوامع محلی و امنیت غذایی
در بسیاری از مناطق، ماهیگیری یک منبع اصلی درآمد و تغذیه است. از بین رفتن صخره‌های مرجانی باعث کاهش صید، افزایش بیکاری، و تشدید فقر در جوامع ساحلی میشود.ماهی منبع عمده‌ای از پروتئین در بسیاری از کشورهاست. کاهش ذخایر شیلاتی، امنیت غذایی را تهدید کرده و قیمت مواد غذایی دریایی را افزایش می‌دهد.
- راهکارهای مقابله و سازگاری
پایبندی به توافق‌نامه‌هایی مانند توافق پاریس و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از طریق استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، حمل‌ونقل پاک و بهینه‌سازی مصرف انرژی، از راهکارهای بنیادین برای مقابله با گرمایش زمین هستند.
- حفاظت و بازسازی صخره‌های مرجانی
ایجاد مناطق دریایی حفاظت‌شده، اعمال محدودیت در ماهیگیری مخرب، کاهش آلودگی دریایی، و توسعه پروژه‌های بازسازی مانند کشت مصنوعی مرجان‌ها از راهکارهای موفق در حفظ این اکوسیستمها هستند.
- سازگاری جوامع ماهیگیر با شرایط جدید
آموزش جوامع محلی، تنوع‌بخشی به گونه‌های صیدشده، استفاده از روش‌های پایدار صیادی و به‌کارگیری فناوری‌های نوین، می‌تواند تاب‌آوری جوامع وابسته به ماهیگیری را افزایش دهد.
- نتیجه‌گیری
تغییر اقلیم، صخره‌های مرجانی را در معرض نابودی و اکوسیستمهای وابسته به آن‌ها را در آستانه فروپاشی قرار داده است. از ۷۰ سال گذشته تا به الان ۵۰ درصد از صخره های مرجانی در سرتاسر جهان از بین رفته اند و پیش بینی میشود تا سال ۲۰۵۰ با روند فعلی به ۷۰ درصد برسد.
این بحران زیست‌محیطی نه‌تنها موجب کاهش تنوع زیستی میشود، بلکه امنیت غذایی، معیشت انسانی و پایداری اقتصادهای محلی و جهانی را نیز تهدید می‌کند.
با این‌حال، پنجره فرصت برای حفاظت از این اکوسیستمهای ارزشمند هنوز باز است. تنها از طریق اقدامات هماهنگ بین‌المللی، مدیریت هوشمندانه منابع دریایی، توسعه سیاست‌های اقلیمی کارآمد و مشارکت فعال جوامع محلی می‌توان مسیر فعلی را تغییر داد و آینده‌ای پایدارتر برای اقیانوس‌ها و نسل‌های آینده رقم زد.
نویسنده: پرنیا حاتمی مقدم
ارسال نظر