خشکسالی تمدنی: مفهومی مغفول مانده در فهم بحران آب ایران
خشکسالی تمدنی: مفهومی مغفول مانده در فهم بحران آب ایران
این مقاله با بررسی ابعاد گوناگون خشکسالی در ایران، مفهوم جدیدی به نام خشکسالی تمدنی (Civilizational Drought) را معرفی می‌کند؛ مفهومی که از مرزهای سنتی طبقه‌بندی خشکسالی فراتر می‌رود و بر بحران هم‌زمان و ساختاری در حوزه‌های اکولوژیک، زیرساختی، جمعیتی و حکمرانی تأکید دارد. ایران طی دو دهه اخیر با کاهش شدید بارندگی، افت منابع آب سطحی و زیرزمینی، فرونشست گسترده زمین و بحران در بخش کشاورزی مواجه بوده است. پیامدهای این بحران شامل مهاجرت روستایی، فشار بر زیرساخت‌های شهری، ناآرامی‌های اجتماعی، و ... است. در واقع آنچه امروز در ایران رخ می‌دهد، نه صرفاً خشکسالی، بلکه فروپاشی تدریجی یک نظام تمدنی است؛ نقطه‌ای که در آن استمرار سکونت، تولید، سلامت عمومی و حکمرانی در معرض خطر قرار دارد. آنان چهار عامل کلیدی برای شکل‌گیری این وضعیت شناسایی می‌کنند: فشار مزمن اقلیمی، سوءمدیریت، نابرابری جمعیتی-محیطی، و فرسایش زیرساخت‌ها. در پایان، مقاله بر ضرورت شناسایی رسمی «خشکسالی تمدنی» به‌عنوان یک دسته مفهومی جدید در برنامه‌ریزی محیط‌زیستی و توسعه‌ای تأکید می‌کند،تا بتوان به‌صورت نظام‌مند با چنین بحران‌های پیچیده و چندبعدی مواجه شد.
| Civilizational Drought: A Missing Category in the Understanding of Iran’s Water Crisis | Title |
| Mostafa Hadei, Philip K. Hopke | Author(s) |
| July 4, 2025 | Published |
| Environmental Science & Technology | Journal |
| This article introduces the concept of Civilizational Drought (CD) as a new and necessary category to understand the depth and complexity of Iran’s ongoing water crisis. Traditional drought classifications—meteorological, agricultural, hydrological, socioeconomic, and ecological—fail to fully capture the systemic and long-term collapse Iran is experiencing. Iran is facing one of its most severe water crises in modern history. Average annual precipitation has fallen below 250 mm. Surface water bodies like Lake Urmia have shrunk dramatically, and unsustainable groundwater extraction has caused land subsidence, depleted aquifers, and increased salinity. Agriculture, consuming over 90% of the country’s water—mostly through inefficient irrigation—has been devastated, leading to rural depopulation and pressure on urban infrastructure. Social unrest, including protests over water mismanagement and shortages in provinces like Isfahan and Khuzestan, reflects the broader social and political fragility linked to ecological decline. The impacts also include psychological distress among displaced populations and deteriorating public services. The article defines Civilizational Drought as a tipping point where chronic climatic stress, poor governance, demographic pressure, and decaying infrastructure converge to threaten the sustainability of a society as a whole. It highlights historical and contemporary analogs (e.g., the Mayan collapse, Syria’s pre-conflict drought, California’s megadrought) to argue that Iran has entered this critical phase. The authors call for formal recognition of Civilizational Drought in environmental policy and development frameworks, urging holistic, cross-sectoral responses and external cooperation to prevent irreversible collapse. | Abstract |
| doi.org/10.1021/acs.est.5c07392 | Article Address |
ارسال نظر