پنجاه و پنجمین نشست ماهیانه تغییر اقلیم با موضوع بیماری های ناقل بر برگزار شد.

پنجاه و پنجمین نشست تغییر اقلیم با عنوان «تغییر اقلیم، بیماری های ناقل برد و پیش بینی روزهای آینده» روز دوشنبه 30 تیر ماه 1404 برگزار شد. 

پنجاه و چهارمین نشست تغییر اقلیم با عنوان «تغییر اقلیم، بیماری های ناقل برد و پیش بینی روزهای آینده» روز دوشنبه 30 تیر ماه 1404 از ساعت 10 تا 12 با سخنرانی جناب آقای دکتر احمدعلی حنفی بجد برگزار شد. 

در این نشست دکتر حنفی بجد ابتدا عنوان کردند که با شدت گرفتن روند تغییرات اقلیمی، افزایش دما، تغییر در الگوهای بارندگی و گسترش حمل‌ونقل بین‌المللی، شرایط برای انتشار بیماری‌های منتقله توسط ناقلین (نظیر پشه‌ها و کنه‌ها) در مناطق جدید فراهم شده است. این ناقلین، که زیست آن‌ها وابسته به دما و رطوبت محیط است، در گذشته عمدتاً در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری فعال بودند. اما با گرم شدن مناطق معتدل و حتی سرد، اکنون این بیماری‌ها می‌توانند به نواحی جدیدی گسترش یابند. در ایران نیز بیماری‌هایی نظیر مالاریا، لیشمانیوز جلدی و احشایی، تب خون‌ریزی‌دهنده کریمه–کنگو و اخیراً تب دنگی، از نگرانی‌های جدی به‌شمار می‌روند. بازگشت انتقال محلی مالاریا در مناطق شرقی کشور، ورود گونه‌های مهاجم پشه‌های Aedes aegypti و Aedes albopictus به جنوب و شمال کشور، و مشاهده موارد بومی تب دنگی در بندر لنگه و چابهار، همگی زنگ خطرهایی هستند که با تغییرات اقلیمی و جابجایی‌های کنترل‌نشده جمعیتی ارتباط مستقیم دارند. هم‌مرزی با کشورهای افغانستان و پاکستان، همراه با مشکلات مدیریتی ناشی از تحریم‌ها و کمبود حشره‌کش‌ها، وضعیت را پیچیده‌تر کرده است. 

در بخش پایانی این سخنرانی، نتایج تز دکتری آقای دکتر فرامرز بزرگ امید به راهنمایی جناب دکتر حنفی بجد و جناب دکتر استادتقی زاده ارائه شد. در این تز، روند آتی بیماری های ناقل برد در ایران طبق سناریوهای اقلیمی مختلف پیش بینی شده است. 

دکتر حنفی بجد عنوان کردند که هیئت بین‌الدولی تغییر اقلیم (IPCC) سناریوهایی تحت عنوان RCP و SSP برای پیش‌بینی روندهای اقلیمی ارائه داده است. در سناریوهای RCP، افزایش دمای زمین تا سال 2100 بین 1.6 تا 6 درجه سانتی‌گراد پیش‌بینی شده است؛ به‌طور خاص: RCP2.6 نمایانگر بهترین حالت با کاهش شدید انتشار گازهای گلخانه‌ای و افزایش دمای کمتر از 2 درجه است؛ RCP8.5 سناریوی بدبینانه‌ای است که دمای جهانی را تا 6 درجه افزایش می‌دهد. در سناریوهای جدید SSP، که عوامل انسانی و اقتصادی نیز در نظر گرفته شده، سناریوهایی مانند SSP1-1.9 (با توسعه پایدار) و SSP5-8.5 (با وابستگی شدید به سوخت‌های فسیلی) آینده‌های متفاوتی را برای دنیا ترسیم می‌کنند.

در ادامه دکتر حنفی بجد اشاره داشتند که با توجه به وابستگی ایران به سوخت‌های فسیلی، رشد جمعیت و چالش‌های مدیریت منابع، کشور ما در حال حاضر در وضعیت سناریوهایی مانند SSP3-7.0 یا SSP5-8.5 قرار دارد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که در این حالت‌ها، افزایش دمای ایران ممکن است تا 4.5 یا حتی 5 درجه سانتی‌گراد تا سال 2100 برسد. این افزایش دما، همراه با کاهش بارندگی و بروز بارندگی‌های سیل‌آسا و نامنظم، نه‌تنها خطر خشکسالی و سیل را افزایش می‌دهد، بلکه شرایط زیستی ناقلین بیماری را نیز به‌شدت تقویت می‌کند و خطر همه‌گیری بیماری‌های ناقل‌برد را در کشور افزایش می‌دهد. از این رو، لزوم اتخاذ سیاست‌های کنترلی هم‌زمان در حوزه سلامت، محیط‌زیست و تغییر اقلیم بیش از پیش احساس می‌شود. 

طبق نتایج ارائه شده توسط جناب دکتر حنفی بجد، مناطق جنوبی کشور در اکثر سناریوها شاهد افزایش گسترش بیماری های منتقله از ناقلین به دلیل تغییر اقلیم خواهد بود. همچنین چنین الگویی را در اکثر سناریوها در مناطق شمال و شمال غربی کشور شاهد خواهیم بود. البته در برخی سناریوها و در مناطقی که در حال حاضر هم گرم هستند، در آینده گسترش ناقلین بیماری ها کم خواهد شد که این امر به دلیل گرمای بیش از اندازه هوا و نامناسب شدن شرایط زیست پذیری برای حشرات و بندپایان خواهد بود. 

این نشست به همت مرکز تحقیقات تغییر اقلیم و سلامت (پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران) و دپارتمان سلامت در حوادث و بلایای دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران در محل سالن شورای این دپارتمان برگزار گردید. 

این جلسه با حضور بیش از 110 نفر از اساتید، پژوهشگران، دانشجویان و علاقمندان حوزه تغییر اقلیم انجام شد، در انتهای جلسه نیز به پرسش و پاسخ سوالات شرکت کنندگان پرداختند. جهت دسترسی به فیلم ضبط شده نشست می توانید روی لینک زیر کلیک بفرمایید.

مشاهده فیلم نشست در آپارات